Η ατελής τραπεζική ένωση εξασθενεί τις ελληνικές τράπεζες και τη χώρα
JEFFREY N. GORDON, GEORG RINGE
(Πηγή : http://www.kathimerini.gr/)
Η ελληνική κρίση πηγάζει από μια κρίση στην οικονομία, δηλαδή δεν είναι ένα πρόβλημα που έχει προκληθεί από την αδυναμία των ελληνικών τραπεζών. Ενώ οι τράπεζες έχουν βαθιά προβλήματα, θα μπορούσαν αυτά να είχαν μετριαστεί εάν είχε τεθεί σε λειτουργία μια ολοκληρωμένη τραπεζική ένωση. Και μια ολοκληρωμένη τραπεζική ένωση απαιτεί μια ενιαία αρχή τραπεζικής εποπτείας, ένα σύστημα διαχείρισης των χρεοκοπημένων τραπεζών και ένα ενιαίο σύστημα ασφάλισης καταθέσεων. Η Ευρωζώνη, προς το παρόν, έχει δημιουργήσει ενιαία αρχή τραπεζικής εποπτείας.
Παρ’ όλα αυτά, οι ελληνικές τράπεζες βρίσκονται στο επίκεντρο της τρέχουσας κρίσης στην Ελλάδα. Επιβιώνουν μόνο με την έκτακτη ρευστότητα που παρέχει η ΕΚΤ και είναι πιθανό να προχωρήσουν σε νέα αναδιάρθρωση των δραστηριοτήτων τους ή σε κάτι ακόμη χειρότερο. Δεν ευθύνονται, όμως, οι τράπεζες για τη μαζική φυγή κεφαλαίων των τελευταίων εβδομάδων. Αυτό έχει προκληθεί από τη μεγάλη πολιτική αβεβαιότητα για την πορεία της χώρας. Αυτό είναι που οδηγεί τους ανθρώπους σε ουρές αναμονής προκειμένου να αποσύρουν τα χρήματά τους από την τράπεζα.
Αυτό το πρόβλημα θα είχε μετριαστεί εάν οι αξιωματούχοι της E.E. είχαν δημιουργήσει μια ολοκληρωμένη τραπεζική ένωση. Μια τραπεζική ένωση απαρτίζεται από τρεις πυλώνες: ενιαία τραπεζική εποπτεία, ενιαίο σύστημα εξυγίανσης για την ελεγχόμενη χρεοκοπία των τραπεζών και ενιαίο σύστημα ασφάλισης των καταθέσεων. Αλλά κάτι τέτοιο δεν συνέβη στην Ευρώπη. Αυτό που υπάρχει σήμερα είναι ένα σκαμνί με ένα πόδι. Συμφωνήθηκε, τελικά, ένας Ενιαίος Μηχανισμός Εποπτείας των τραπεζών (SSM) και έχει τεθεί σε λειτουργία τους τελευταίους μήνες. Ο δεύτερος πυλώνας, ο Ενιαίος Μηχανισμός Εξυγίανσης (SRM), δεν θα ενεργοποιηθεί νωρίτερα από τον Ιανουάριο του 2016. Ο τρίτος πυλώνας, που είναι το σύστημα ασφάλισης των καταθέσεων για όλη την Ε.Ε., δεν αναμένεται να δημιουργηθεί, τουλάχιστον όχι στο εγγύς μέλλον.
Ενας Ενιαίος Μηχανισμός Εξυγίανσης θα απομάκρυνε τις μαζικές αναλήψεις των καταθετών διότι θα σωζόταν το ζωτικό κομμάτι της λιανικής τραπεζικής. Οι ελληνικές καταθέσεις είναι, αφενός, εγγυημένες έως τις 100.000 ευρώ, αφετέρου, το κράτος δεν διαθέτει τους πόρους για να φέρει εις πέρας αυτήν την αποστολή. Το ταμείο ασφάλισης των καταθέσεων διαθέτει μόνο 3 δισ. ευρώ, ένα ποσό που δεν επαρκεί για να καλυφθούν όλοι οι καταθέτες που επιθυμούν να αποσύρουν τα χρήματά τους. Ενα ενιαίο σύστημα εγγύησης καταθέσεων θα είχε απορροφήσει αυτούς τους κραδασμούς αβεβαιότητας.
Οπότε οι ατέλειες της τραπεζικής ένωσης και οι βραδείς ρυθμοί για την ολοκλήρωσή της εξασθενούν τις ελληνικές τράπεζες και ολόκληρη τη χώρα. Την ευθύνη αυτού του αδιεξόδου έχουν οι διαπραγματευτές και από τις δύο πλευρές, ειδικότερα εκείνοι που φρενάρουν τη δημιουργία ενός ενιαίου συστήματος εγγύησης των καταθέσεων. Μια προσωρινή λύση που εξετάζεται είναι να δεχτεί ο Ενιαίος Μηχανισμός Σταθερότητας (SSM) ως ενέχυρα τα ελληνικά κρατικά ομόλογα προκειμένου να στηρίξει την τραπεζική ένωση και όχι την Ελλάδα στο διάστημα αυτής της μεταβατικής περιόδου. Αυτά τα έκτακτα μέτρα, όμως, δεν επιλύουν τα βαθύτερα διαρθρωτικά προβλήματα, που στέκονται εμπόδιο στη δημιουργία μιας τραπεζικής ένωσης και τα οποία θα πρέπει να επιλυθούν για τη σταθεροποίηση του ελληνικού τραπεζικού συστήματος σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα.
* Ο κ. Jeffrey N. Gordon είναι καθηγητής Νομικής στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια και ο κ. Georg Ringe είναι καθηγητής Διεθνούς Εμπορικού Δικαίου στη Σχολή Διοίκησης Επιχειρήσεων της Κοπεγχάγης. Το άρθρο δημοσιεύτηκε στο voxEu.org.
