Η μεγάλη χαμένη ευκαιρία του Πακιστάν
Tου David Ignatius - Aρθρογράφου της Washington Post
(Πηγή : http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_world_1_20/05/2012_482913)
Καθώς η Αμερική αρχίζει να αποσύρεται από το Αφγανιστάν, ευδιάκριτη γίνεται μια πτυχή της αποχώρησης με επιπτώσεις μεγάλης διάρκειας. Αφορά το Πακιστάν, που χάνει μια ευκαιρία ιστορικών διαστάσεων να αποκτήσει τον έλεγχο του συνόλου της επικράτειάς του, περιλαμβανομένης της παραμεθόριας και πολεμοχαρούς Περιοχής των Φυλών.
Το Πακιστάν αγνόησε την ευκαιρία που παρουσιάστηκε με την πρόταση να αναπτυχθεί κατά μήκος των συνόρων με το Αφγανιστάν ισχυρή στρατιωτική δύναμη υπό την ηγεσία των ΗΠΑ. Αντί να συνεργαστεί μαζί τους στην προσπάθεια σταθεροποίησης μιας περιοχής, που έχει μετατραπεί σε άσυλο πολέμαρχων και τρομοκρατών, οι Πακιστανοί προτίμησαν να παίζουν παιχνίδια με όλους τους εκτός νόμου. Το αποτέλεσμα όλων αυτών είναι ότι το Πακιστάν και οι γείτονές του δεν θα είναι επαρκώς ασφαλείς επί δεκαετίες.
Πρόκειται για ολέθριο σφάλμα. Αντί να επιδιώξουν την πρόσδεση των περιοχών αυτών στο Πακιστάν, που για πρώτη φορά μετά την ανεξαρτησία το 1945 θα επιτύγχανε την ενοποίησή του, ο πακιστανικός στρατός αποφάσισε να αφήσει το καζάνι να βράζει. Ετσι θριάμβευσε η κοντόθωρη λογική αντί της μακροπρόθεσμης λύσης.
Η Αμερική έχει κάνει πολλά λάθη στο Αφγανιστάν, που και αυτά θα έχουν συνέπειες. Ομως, τα αμερικανικά προβλήματα ωχριούν μπροστά σε εκείνα του Πακιστάν, το οποίο 65 χρόνια μετά την ανεξαρτησία του παραμένει ένα κράτος χωρίς υπαρξιακή ασφάλεια. Οπως όλα τα μεγάλα σφάλματα που διαπράττουν οι άνθρωποι, και αυτό της πακιστανικής στρατιωτικής ηγεσίας, είναι ενσυνείδητα.
Το G-8 και το ΝΑΤΟ θα συνέλθουν στο αμέσως επόμενο διάστημα και θα ανακοινώσουν τη στρατηγική της εξόδου από το Αφγανιστάν. Ευτυχώς ο πρόεδρος Ομπάμα σχεδιάζει μια σταδιακή μετάβαση, τουλάχιστον 20.000 Αμερικανοί στρατιώτες θα παραμείνουν στο Αφγανιστάν έως το 2024, εάν παραστεί ανάγκη. Θα εκπαιδεύσουν τον αφγανικό στρατό, θα καταδιώξουν την Αλ Κάιντα και θα θωρακίσουν τους Αφγανούς απέναντι στον εμφύλιο πόλεμο.
Τι να πουν όμως οι Δυτικοί ηγέτες, όσον αφορά το Πακιστάν; Οι ίδιοι οι Πακιστανοί, αυτή είναι η αλήθεια, τίναξαν την υπόθεση στον αέρα. Επιμένοντας να παίζουν ένα απατηλό παιχνίδι, έχασαν μια ευκαιρία μάλλον ανεπανάληπτη, ένα δυτικό στρατό 10.000 ανδρών έτοιμο να τους βοηθήσει. Με τη βεβαιότητα ότι οι Αμερικανοί μοιραία θα αποχωρήσουν κάποια στιγμή, το Πακιστάν βρήκε το πρόσχημα να δημιουργήσει μια νεκρή ζώνη, που κατοικήθηκε από ένα εγκληματικό μείγμα από ταλιμπάν, από το δίκτυο Χακάνι και από Παστούνους πολέμαρχους.
Σίγουρα οι ανένταχτες περιοχές γνωστές σαν Ομοσπονδιακή Διοίκηση της Περιοχής των Φυλών δύσκολα θα υποτάσσονταν στον πακιστανικό νόμο και την τάξη. Εχω ένα ράφι βιβλιοθήκης γεμάτο βιβλία, τα οποία περιγράφουν πώς η προσπάθεια ειρήνευσης των Βρετανών απέτυχε και κληροδοτήθηκε, σα σακί γεμάτο φίδια, στην κυβέρνηση του Πακιστάν. Δύσκολο όμως δεν σημαίνει αδύνατο, ιδιαίτερα όταν υπάρχουν σύγχρονες τηλεπικοινωνίες και σύγχρονα μέσα μεταφοράς, και ο πιο ισχυρός στρατός στην ιστορία έτοιμος να βοηθήσει.
Το απόσταγμα της ανάγνωσης των παλιών βιβλίων περί Περιοχής των Φυλών είναι το αέναον του προβλήματος. Σε βρετανική έκθεση του 1901 για το Βαζιριστάν και τις φυλές του, καταγράφονται οι φυλές, οι φατρίες και υποφατρίες, τις οποίες οι Βρετανοί χρυσοπλήρωναν επί έναν αιώνα μέσω πρακτόρων, για να αποφύγουν τον πόλεμο με τους πείσμονες αυτούς πολεμιστές. Μετά τους καταστροφικούς αφγανικούς πολέμους, οι Βρετανοί αποφάσισαν ότι η δωροδοκία ήταν καλύτερη από τις σφαίρες. Οι Πακιστανοί βάδισαν στα χνάρια τους με αντίτιμο τη μόνιμη ανασφάλεια.
Ο ορισμός της Περιοχής των Φυλών ως βασίλειο των πολεμιστών απροσπέλαστο στους έξωθεν έχει ένα ρομαντικό ανατολίτικο χρώμα. Ομως, το 2009 την πλάνη μου αυτή διέλυσαν οι νεαροί φύλαρχοι που είχαν συγκεντρωθεί στο Ισλαμαμπάντ για να εξηγήσουν στον Ρίτσαρντ Χόλμπρουκ ότι οι περιοχές των φυλών χρειάζονται ανάπτυξη, σωστή διακυβέρνηση και λιγότερη αμφισημία από την κεντρική κυβέρνηση. Στη συνέχεια, συνοψίζοντας όλα τα αρνητικά στοιχεία της πακιστανικής στάσης έναντι του συγκεκριμένου προβλήματος, οι μυστικές υπηρεσίες του Πακιστάν σταμάτησαν τους γενναίους αυτούς νεαρούς άντρες καθ’ οδόν προς την περιοχή τους, για να μάθουν τι ακριβώς είχαν τολμήσει να πουν σε αυτόν τον ξένο.
Δεν υπάρχει αμφιβολία, η πλέον αστόχαστη ενέργεια των Πακιστανών ήταν ο συμβιβασμός με το τρομοκρατικό δίκτυο Χακάνι, που έχει ως ορμητήριο βάση στο Μιράν Σαχ, λίγα μέτρα πιο κάτω από ένα φυλάκιο του πακιστανικού στρατού. Ηταν σα να έπαιζε κανείς με μια δηλητηριώδη κόμπρα, κάτι που οι Πακιστανοί φαίνεται να θεωρούν πεμπτουσία της τοπικής ρεαλπολιτίκ.
Οι Πακιστανοί έχασαν, στη διάρκεια της προηγούμενης δεκαετίας, την ευκαιρία να ανοικοδομήσουν και να ασφαλίσουν τη χώρα τους. Η ευκαιρία αυτή δεν θα εμφανιστεί ξανά με την ίδια μορφή. Μικρό το πρόβλημα για τις ΗΠΑ και τους συμμάχους τους, μεγάλο πρόβλημα για το Πακιστάν. Τί κρίμα να βλέπει κανείς μια θαυμάσια χώρα να χάνει οριστικά την καλή στιγμή.
